Gà Đòn – Nguồn gốc và phân loại gà đòn Việt Nam

Gà Đòn nằm trong số những dòng gà nòi tuyệt vời của đất nước ta. Cùng với chúng là khoảng gần 8 dòng gà chọi khác của thế giới. Chúng có những điểm khác biệt so với những loài gà khác. Vì thế mà nhiều người lựa chọn các dòng gà đòn Việt Nam hơn là gà chọi nhập khẩu nước ngoài. Tuy nhiên nhiều người vẫn chưa biết cách phân biệt gà nòi và gà đòn là như thế nào? Hãy cùng Traigavanphong.com tìm hiểu nhé!

 

Gà đòn là gà gì?

Gà đòn thuộc dòng gà nòi Việt Nam thiên về những đòn đánh để phân định thắng bại của những trận đá gà. Vì thế tốc độ đá, sức mạnh cú đá và sự dẻo dai của sức khỏe là những yếu tố quyết định chiến thắng của dòng gà đòn.

Gà đòn ở đâu chơi nhiều nhất?

Đa phần tại Việt Nam đều là những trận gà đá đòn. Phân bố chủ yếu ở miền Trung, miền Nam và một số ít miền Bắc. Phong tục đá gà đã trở thành nét văn hóa ở miền Trung nên chúng có nguồn gốc lâu đời tại đây. 

Ở miền Bắc thiên về những trận đá gà đòn trong các dịp hội làng, đầu xuân và được lưu truyền tới ngày nay. Những địa phương chơi nhiều và nổi tiếng có thể nhắc tới Thái Bình, Bắc Ninh, Nghi Tàm, Phú Thọ, Bắc Giang, Nam Định…

Tại miền Trung thì chơi song song giữa cả gà đòn và gà cựa. Nổi tiếng nhất là Bình Định, Vạn Giã Ninh Thuận, Phú Yên, Khánh Hòa, Quảng Ngãi… Những địa phương này đều có dòng gà hay nổi tiếng. Thậm chí chúng còn nổi tiếng hơn cả dòng gà chọi nòi tại miền Bắc.

Miền Nam chủ yếu chơi dòng gà đá cựa. Do giáp ranh với những nước hợp pháp hóa chọi gà nên đa phần chơi gà cựa, gà tre là nhiều. Ví dụ như gà Cao Lãnh, gà chợ Lách… Tuy nhiên vẫn có những nơi chơi gà nòi và có dòng gà nổi tiếng như gà chọi bà Điểm.

Phân biệt gà đòn Việt Nam và gà cựa như thế nào?

Thật ra nếu như bạn là người mới chơi thì việc phân biệt khá khó. Khá nhiều người lầm tưởng chúng là giống nhau nhưng có sự khác biệt. Điểm chung duy nhất của chúng đều là dòng gà chọi, gà nòi của Việt Nam. Nhưng khác biệt về tính chất, cách thức các trận chiến dẫn tới tiêu chí lựa chọn gà cũng khác nhau. Dưới đây là cách phân biệt gà đòn Việt Nam với gà cựa.

Qua dáng vẻ bề ngoài

Dáng vẻ bề ngoài là dễ nhận biết nhất giữa gà đòn và gà đá cựa. Như bên trên đã nói do phương thức và cách thức các trận đấu khác nhau nên tiêu chí chọn gà cũng khác nhau. Vì thế việc lai tạo, chọn lọc gà mang tới nhiều sự thay đổi đáng kể hơn.

Gà đòn Việt Nam bên ngoài to khỏe, rắn chắc và dũng mãnh. Chúng như những võ sỹ thực thụ trên chiến trường. Nhờ được om bóp đầy đủ nên da gà chọi đỏ hơn, dày hơn để chịu đòn tốt hơn. Ngược lại gà đá cựa thường có dáng vẻ nhanh nhẹn để dễ bề ra đòn, né đòn. Chúng rất tinh ranh nên các trận chiến của chúng cũng rất nhanh.

Qua bộ lông

Đa phần các con gà chọi đòn hay đều có rất ít lông. Những vùng như cổ, đầu, ngực, đùi đều được loại bỏ lông và được om bóp, vần vò cho da đỏ hơn dày hơn. Những vị trí tập trung lông nhiều nhất là cánh, thân mình và đuôi. Đây là những phần lông giúp gà có lợi thế trong chiến đấu như giúp gà nhảy cao hơn và giữ cân bằng tốt hơn.

Gà đá cựa thường có đầy đủ lông nên chúng cũng có thể làm gà cảnh được. Nhờ có hệ thống lông lá đầy đủ mà chúng có thể bay cao hơn, nhanh hơn, ra đòn chớp nhoáng hạ gục đối thủ chỉ trong chớp mắt. Vì thế các trận gà đá cựa thường rất nhanh. Có thể vài chục giây cho tới vài phút là xong một trận đấu.

Qua cân nặng

Gà đòn hay đẹp đa phần có trạng phổ biến từ 2,5 cho tới 2,8kg. To hơn một chút từ 3kg cho tới 3,2kg hoặc 3,5kg. Thậm chí trọng lượng này còn tương đối khó ghép chạm vì quá to. Ngoại cỡ rất dễ mang gà đi lại mang gà về vì không tìm thấy đối thủ phù hợp. Hoặc do phải chấp sâu bịt mỏ, bịt cựa nên không đồng ý.

Ngược lại các dòng gà đá cựa được lai tạo với gà tre nên trọng lượng nhẹ hơn. Phổ biến từ 1,5kg cho tới khoảng 2,2kg đổ lại mà thôi. Nhờ thế mà khả năng bay lượn cũng tốt hơn so với các dòng gà đòn Việt Nam.

Qua đòn đánh

Gà đòn đá hay thường thiên về đòn đánh, mảng miếng, bến thế  đa dạng như đá hầu kiềng, chui rúc… hoặc là cưa kèo đá đầu lưng…vv .Đây là các đòn đánh thiên về sức mạnh kiểu sát thương vật lý, sát thương tay chân. Nên thời gian các trận đá gà đòn thường từ 1 vài hồ cho tới hàng vài  chục hồ. Cá biệt có trận đấu từ sáng tới tối chưa xong hoặc có những trận lên tới 40 hồ đá. Một hồ đá tương ứng với khoảng từ 15-25 phút và nghỉ 3-5 phút tùy từng địa phương.

Chúng khác so với những dòng gà cựa khi lắp thêm những chiếc cựa dao, cựa sắt để nhanh chóng kết liễu đối thủ. Những trận đòn này thiên về vũ khí kỹ năng dùng vũ khí hơn là gà đòn Việt Nam.

Thậm chí các trận đá gà đòn còn không yêu cầu dùng cựa hoặc nếu gà nào có cựa quá dài thì phải bịt thêm cựa để giảm độ sát thương. Tuy thế nhưng những đòn đánh từ cựa gà đòn vẫn ẩn chứa những sức mạnh cực kỳ đáng kể.

Qua tính chất trận đấu

Trận đá gà nào cũng cần chiến thắng nhưng tính chất trận đấu có thể khác nhau. Nếu như các dòng gà đòn Việt Nam hoặc những người chơi gà chọi đòn thiên về những đòn đánh để ngắm nghía, bàn luận về chúng thì gà cựa ngược lại. Những trận đấu gà đòn đá hay đẹp mang tính giải trí, quân tử so tài cao thấp bằng thực lực nhiều hơn còn các trận gà cựa thiên về tính sát phạt nhiều hơn. Đơn giản khi những trận đá gà cựa diễn ra có vài giây cho tới vài phút thì sao cảm nhận được.

Tính chất trận đấu chỉ là ý kiến chủ quan của Trại Gà Vân Phong  Không đại diện cho những người chơi gà đòn Việt Nam hoặc gà cựa nói chung. Vì thế các bạn không nên bận tâm nhé!

Đây cũng là lý do vì sao các trận đá gà cựa trong nước hoặc quốc tế đều đa số là gà cựa. Bởi vì chúng diễn ra nhanh nên có thể thu được tiền nhanh hơn, tổ chức được nhiều trận đá hơn. Chứ cứ như gà đá đòn thì cả ngày được vài trận thì ai xem.

Gà đòn Việt Nam ở đâu hay nhất?

Thật khó để đánh giá được gà đòn hay nhất ở đâu. Bởi mỗi vùng đều có những dòng gà riêng và chiến kê riêng. Tuy nhiên là những dòng gà miền Trung, miền Nam có tiếng hơn là dòng gà miền Bắc. Mặc dù là phong trào chơi gà thì lan truyền từ Bắc vào Nam. Dưới đây là đánh giá chủ quan của Trại Gà Vân Phong để các bạn tham khảo nhé.

Gà đòn miền Bắc

Tuy là cái nôi của giới chơi gà nhưng lại không thật sự nổi bật với các dòng gà và chúng đang dần mai một. Nhắc tới gà nòi hay nhất Việt Nam thì cũng phải cho miền Bắc vài cái tên thôi. Có thể nhắc tới gà chọi Thổ Hà Bắc Giang hoặc gà chọi Nghi Tàm Mỹ Đình. Ngoài ra các dòng gà từ Bắc Ninh, Thái Bình cũng khá đông người chơi. Cá biệt ở Phú Thọ có Xám Thần nổi danh toàn thiên hạ với 21 sao chiến thắng liên tiếp. Tuy nhiên nguồn gốc của gà Xám thần cũng xuất phát từ miền Trung chứ ko phải nguyên thủy gốc Bắc.

Gà đòn Bình Định

Nổi tiếng nhất với lịch sử lâu đời và được sử sách ghi chép lại cẩn thận. Nghe nói đã từng xuất hiện từ thời Tây Sơn khởi nghĩa. Nổi bật với dòng gà to khỏe và sức chịu đòn tốt nên tạo nên lợi thế của mình.

Ở phía Nam của Bình định dọc theo Sông Kôn có rất nhiều dòng gà lâu đời tồn tại và nổi danh qua nhiều thế hệ .Trong đó tiêu biểu là dòng gà Ngân Hàng và dòng gà Bảy Quéo là nổi tiếng nhất. Bởi cứ đá là thắng, thu tiền về   nên gọi là dòng ngân hàng.

Còn ở phía Bắc Bình định cũng nổi danh nhiều dòng gà tiêu biểu như dòng  Xám cựa ,dòng Ô Thành Sơn , dòng Tên lửa ..dòng 310…vv

Tất cả là tiền thân của các dòng Tía rừng,  Xám điện, Ô Mai siêu phong , Ô long mà  Trại Gà  Vân Phong đang sở hữu bảo tồn và phát triển

Tại đây hiện nay cũng có nhiều trại gà mở ra được nuôi nhốt và bảo tồn con giống cẩn thận quy củ ,có những hộ nuôi để nhân giống, kinh doanh, bảo tồn. Thậm chí nó đã là 1 nghề để nuôi sống họ trong cuộc sống.

Gà đòn Ninh Thuận-Bình thuận

Nổi tiếng không kém và cũng trở thành một nghê của nhiều gia đình. Dòng gà đòn tại đây cũng được đánh giá là tư chất tốt. Được chăn nuôi bài bản nên khả năng bảo tồn giống cao hơn so với tự phát như gà đòn miền Bắc. Đây cũng là một gợi ý dành cho các bác đam mê gà nòi, gà đòn Việt Nam tham khảo.

Gà đòn Phú Yên- Gà đòn Khánh Hòa

Phú yên-Nằm ở khu vực miền Trung quanh năm nắng gió nhưng không thể ngăn được niềm đam mê chơi gà nơi đây. Đã từng có thời gian nhà nhà nuôi gà nòi, người người nuôi gà đòn. Vì thế mà phong trào lên mức cao nhất. Giờ nếu cá độ, đá gà được hợp pháp hóa thì chắc chắn là bước ngoặt dành cho người dân nơi đây.

Khánh hòa-Nổi tiếng với dòng gà đòn đẹp đá hay và đa dạng… tiêu  biểu như gà đòn Vạn giã…Ninh hòa….Cam ranh. Không chỉ nổi tiếng tại khu vực Khánh Hòa  …mà còn lan tỏa khắp cả nước. Thậm chí những người tận miền Bắc cũng đặt gà từ đây về để chơi và nhân giống. Cảm giác các dòng gà phía nam được chăm chút và chọn lọc kỹ càng hơn, quy củ hơn so với các khu vực khác.

 

Gà đòn TPHCM và các tỉnh miền Đông Tây Nam Bộ

Tại TP HCM thì phong trào chơi gà đòn không đông đảo bằng gà đá cựa sắt. Vì thế mà tìm được địa chỉ mua gà đòn tại TP HCM cũng không dễ. Tuy nhiên có thể tham khảo gà chọi đòn Bà Điểm ở Hóc Môn nhé. Nổi tiếng với dòng gà đá đặc trưng của cá nhân tại đây. Đây cũng là một trong những giống gà đòn hay nhất Việt Nam được liệt kê trong danh sách này.

Bên cạnh gà Tp HCM thì các tỉnh miền Đông Tây Nam Bộ như Bà Rịa Vũng Tàu- Đồng Nai – Long An – Tây Ninh cũng có những dòng gà chân đá tốc độ cựa đâm dữ máu mủ , tránh né lanh lẹ với đa dạng bến lối .

Nơi đây hiện là những địa điểm nổi tiếng dành cho dân chơi gà miền Nam tụ họp và cũng là nơi diễn ra các trận thư hùng Bắc Nam đỏ lửa

Cá thể gà đòn hay nhất từ trước tới nay

Nhắc tới những cá thể gà đòn hay nhất thì có rất nhiều. Nhưng để liệt kê hết ra thì sẽ tương đối mất thời gian. Vì thế mà Trại Gà Vân Phong sẽ chỉ nêu cơ bản thôi nhé. Còn lại các bác chịu khó tìm hiểu thêm nhé

·         Xám Thần nổi tiếng với 21 trận bất bại liên tiếp mang về 21 sao. Thời đỉnh cao chúng đã được định giá ngang một chiếc ô tô hạng sang.

·         Xám Messi nổi tiếng không kém với 19 trận bất bại liên tiếp. Tuy nhiên chú đã qua đời trong năm 2020 và được nhiều người tiếc nuối. Chủ nhân thậm chí chôn ngay trong thùng xốp trong vườn để tưởng nhớ.

·         Tía King Kong với 18 sao cũng chất chơi không kém. Nổi danh từ 2006-2009 nên không có nhiều tư liệu. Được biết chú gà này xuất thân từ Hải Phòng.Ai từng chơi trên diễn đàn gà nòi cách đây hơn 10 năm trước sẽ biết đc tên em nó trong Phủ khai vương

·         Ô taxi của đội Trung Kính với 9 sao trong bảng thành tích của mình. Tuy nhiên cũng rất đáng nể và được coi là ATM hay máy in tiền, tưng hạ gục khá nhiều con gà nổi danh thời bấy giờ….có những trận ae trong đội chỉ đủ tiền đi Taxi về thế nên cái tên Ô taxi mới đc ra đời. Và rồi một ngày tháng  6 em nó so găng cùng một đại cao thủ Tía đè danh thủ của đất Bình định và cũng là con gà duy nhất đá Ô taxi phải kéo cáp chằn cần, trận đấu cam go lên xuống nhiều nhip nhiều hồ, có lúc tưởng chừng em nó gục ngã dưới chân đối thủ nhưng bằng sự can trường cộng với chân đòn độc địa e nó đã vượt qua đc đối thủ đem về chiến thắng vẻ vang cho  đội nhà và cũng kết thúc đời chinh chiến . Em nó đã vĩnh viễn ra đi sau trận thư hùng đầy kịch tính để lại bao niềm thương xót của của chủ nhân và ae em toàn đội.

·         Thế giới gà chọi đã mãi mãi mất đi một tượng đài và dành sự tiếc thương cho một chú gà tài hoa xuất chúng. Kết thúc một cuộc đời chinh chiên, một kiếp gà chiến

·         Tạm biệt một huyền thoại oai hùng

Các dòng gà đòn trên thế giới

Cùng với gà đòn Việt Nam thì trên thế giới còn có 8-9 giống gà chọi khác. Đại đa số chúng đều là gà đòn được nhiều người yêu thích. Chúng còn được lai tạo thêm để tìm ra những cá thể gà đẹp, chất lượng khác nữa.

Vấn đề này Trại Gà Vân Phong sẽ dành viết trong một chuyên mục khác cho ae tham khảo sau.

Hy vọng với những chia sẻ của Trại Gà Vân Phong  các bạn đã có thêm những kiến thức khác nhau về dòng giống gà đòn. Nếu cần thêm sự trợ giúp hãy cứ comment xuống bên dưới đây để được chúng tôi trợ giúp nhé.

Nếu thấy bài viết hay đừng quên comment đóng góp ý kiến và chia sẻ với bạn bè của mình nhé!